Jednoosobowa działalność gospodarcza w Polsce – koszty, ZUS, ulgi dla startu (2025)

Ulga na start – pierwsze 6 miesięcy luzu

Przez 6 pełnych miesięcy nie płacisz składek społecznych (emerytalnej, rentowej, chorobowej, wypadkowej). Zostaje tylko składka zdrowotna. Warunki? To Twoja pierwsza firma (albo wracasz po 60 miesiącach przerwy) i nie robisz w JDG tych samych czynności dla byłego pracodawcy, które robiłaś/robiłeś u niego w tym lub poprzednim roku. Uwaga na kalendarz: jeśli wystartujesz 15. dnia miesiąca, liczenie 6 miesięcy zacznie się od kolejnego miesiąca.

Ile płacisz zdrowotnej na uldze? To zależy od formy opodatkowania i dochodu/przychodu, ale istnieje minimum. Od lutego 2025 r. minimalna miesięczna zdrowotna to 314,96 zł (za styczeń 2025 była wyższa – 381,78 zł – bo rozliczała się jeszcze według zasad z 2024 r.).

Preferencyjny ZUS – miesiące 7–30

Po uldze wchodzisz w tzw. „mały ZUS” (preferencyjny) na 24 miesiące. Składki społeczne liczysz od 30% minimalnego wynagrodzenia. W 2025 r. płaca minimalna to 4 666 zł, więc podstawa preferencyjna wynosi 1 399,80 zł. Do tego dochodzi zdrowotna jak wyżej (na skali 9% od dochodu, na liniowym 4,9% od dochodu – ale nie mniej niż minimum; na ryczałcie są stałe kwoty zależne od progu przychodu).

Ważne: zasada o byłym pracodawcy z ulgi na start nadal obowiązuje w trakcie preferencyjnych składek.

Mały ZUS Plus – kiedy i dla kogo

Po preferencji możesz (jeśli spełniasz warunki) przejść na Mały ZUS Plus. To opcja dla mniejszych firm – składki społeczne liczysz od dochodu z poprzedniego roku, ale w granicach:

• minimum: 30% płacy minimalnej, czyli 1 399,80 zł podstawy,

• maximum: 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, 5 203,80 zł podstawy w 2025 r.

Mały ZUS Plus trwa do 36 miesięcy w ciągu 60 miesięcy prowadzenia działalności. Kluczowy limit to 120 000 zł przychodu w poprzednim roku (liczony proporcjonalnie, jeśli firma działała krócej). Zgłaszasz się co do zasady do 31 stycznia danego roku albo w ciągu 7 dni od spełnienia warunków.

„Duży ZUS” – po zakończeniu ulg

Gdy wykorzystasz preferencje/MZ+, przechodzisz na „standard”. Składki społeczne liczysz od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia – w 2025 r. to 5 203,80 zł podstawy. Do tego – tradycyjnie – zdrowotna według przyjętej formy opodatkowania.

Składka zdrowotna w praktyce (2025)

• Skala podatkowa (12/32%) – płacisz 9% od dochodu, ale nie mniej niż 314,96 zł miesięcznie (od lutego 2025).

• Liniowy 19% – 4,9% od dochodu, również z minimum 314,96 zł.

• Ryczałt – stałe kwoty zależne od rocznego przychodu:

  • 461,66 zł miesięcznie – do 60 000 zł przychodu rocznie,

  • 769,43 zł – 60 000–300 000 zł,

  • 1 384,97 zł – powyżej 300 000 zł.

Na skali i liniowym po roku następuje rekalkulacja składki (może wyjść zwrot albo dopłata). Na ryczałcie liczy się próg – po jego przekroczeniu od miesiąca przekroczenia wchodzisz na wyższą kwotę.

Przykładowe scenariusze kosztów

• Miesiące 1–6 (ulga na start): płacisz tylko zdrowotną. Jeśli dochód jest niski, przyjmij minimum 314,96 zł miesięcznie (od lutego).

• Miesiące 7–30 (preferencyjny ZUS): społeczne od 1 399,80 zł podstawy (z chorobowym – dobrowolnie; bez chorobowego – taniej) + zdrowotna jak wyżej.

• Po 30. miesiącu (MZ+): jeśli kwalifikujesz się (przychód w poprzednim roku do 120 000 zł), płacisz społeczne od dochodu w widełkach 1 399,80–5 203,80 zł podstawy.

• Po ulgach: „duży ZUS” – społeczne od 5 203,80 zł podstawy + zdrowotna zależna od formy.

To nie są finalne kwoty „co do złotówki”, bo składki społeczne różnią się w zależności od tego, czy dobierzesz chorobowe i jaką masz stopę wypadkową. Ale układ etapów i podstaw jest stały – dzięki temu wiesz, czego się spodziewać.

Na co uważać, żeby nie stracić ulg

1. Były pracodawca – w uldze i preferencji nie wykonuj tych samych czynności, co na etacie w bieżącym lub poprzednim roku. Inna usługa? Ok, ten sam zakres? Ryzyko utraty prawa do ulgi.

2. Terminy – MZ+ zgłoś do 31 stycznia. Spóźnienie może Cię kosztować cały rok preferencji.

3. Limity – dla MZ+ pilnuj 120 000 zł przychodu w poprzednim roku (proporcja, jeśli działałaś/-eś krócej).

4. Roczne rozliczenie zdrowotnej – przygotuj się na dopłatę lub zwrot przy skali/liniowym.

5. Zawieszenie działalności – nie zatrzymuje „zegara” ulg; liczą się miesiące kalendarzowe.

Podsumowanie

Plan na start w 2025 r. jest prosty: 6 miesięcy tylko zdrowotna (minimum 314,96 zł od lutego), potem 24 miesiące preferencyjnych składek od 1 399,80 zł podstawy, a dalej – jeśli spełniasz warunki – Mały ZUS Plus przez do 36 miesięcy w 60 (społeczne od dochodu, w widełkach 1 399,80–5 203,80 zł). Po zakończeniu ulg wskakujesz na „duży ZUS”. Największy wpływ na portfel ma dziś składka zdrowotna, więc wybór formy opodatkowania (skala, liniowy, ryczałt) warto poprzedzić krótką kalkulacją. Chcesz, żebym policzył Twoje miesięczne składki i koszt „na rękę” dla Twoich liczb? Daj znać: forma podatku, przychód/dochodowość i czy chcesz chorobowe.