Artykuł ma charakter informacyjny. Nie zastępuje konsultacji z lekarzem ani diagnozy medycznej. Przed zastosowaniem jakichkolwiek metod skonsultuj się ze specjalistą.
Jak przebiega osłuchiwanie krok po kroku?
Osłuchiwanie to jedno z podstawowych badań przeprowadzanych w gabinecie lekarza pierwszego kontaktu. Mimo pozornie nieskomplikowanego przebiegu wymaga ono dużej wiedzy z zakresu budowy ludzkiego organizmu. Poniżej znajdziesz schemat najważniejszych czynności wykonywanych w ramach osłuchiwania.
1. Przygotowanie do osłuchiwania
Osłuchiwanie stetoskopem, podobnie jak każda inna czynność wykonywana w ramach badania fizykalnego, powinno odbywać się w dobrze ogrzanym pomieszczeniu. Takim, w którym temperatura powietrza wynosi ok. 18-22°C. Samo badanie należy przeprowadzać na nagiej skórze, po ustawieniu się z prawej strony pacjenta, aby zmniejszyć ryzyko oddziaływania czynników zewnętrznych na przewód stetoskopu.
2. Osłuchanie serca
Tego typu osłuchiwanie odbywa się zwykle u osoby leżącej na wznak i polega na przyłożeniu najpierw membrany (szerszej części), a później lejka (węższej części) stetoskopu do co najmniej 4 obszarów serca:
- podstawy prawej (drugie międzyżebrze na prawo od mostka);
- podstawy lewej (drugie międzyżebrze na lewo od mostka);
- koniuszka (piąte międzyżebrze na linii środkowo-obojczykowej);
- lewej bocznej krawędzi mostka (czwarte międzyżebrze na lewo od mostka).
Takie fizykalne badanie wymaga zdolności rozróżniania wysokości dźwięków i dobrej znajomości anatomii mięśnia sercowego. Wyróżnia się 4 tony serca. Pierwsze 2 (skurczowy i rozkurczowy) zawsze uznaje się za fizjologiczne. Dwa kolejne, tzw. tony dodatkowe, zwykle świadczą o zaburzeniach pracy układu krążenia, np. o niewydolności lewej komory serca lub chorobie wieńcowej.
3. Osłuchanie płuc
Podczas osłuchiwania płuc z przodu klatki piersiowej i na plecach stetoskop pozwala wykryć szmery oddechowe. Chodzi zarówno o te fizjologiczne, towarzyszące poprawnemu przepływowi powietrza przez poszczególne części układu oddechowego, jak i dodatkowe. Są one objawem stanów chorobowych. Wśród szmerów oddechowych dodatkowych wymienia się m.in.: rzężenia, świsty i furczenia.
4. Wykrycie nieprawidłowości i określenie przyczyny
Należy pamiętać, że samo osłuchiwanie pozwala jedynie określić potencjalną przyczynę dolegliwości występujących u badanego. W razie wykrycia jakichkolwiek nieprawidłowości w obrębie pracy płuc czy serca warto skontaktować się ze specjalistą, który pokieruje dalszą diagnostyką. Oprócz osłuchania lekarze opukują klatkę piersiową oraz przeprowadzają obserwację ruchów oddechowych. W razie potrzeby zlecają też dodatkowe badania, np. RTG czy tomografię komputerową.
Jaki stetoskop wybrać do użytku domowego?
Przy wyborze stetoskopu do osłuchiwania w domu warto zdecydować się na model, którego cena idzie w parze z wysoką jakością. W ten sposób można uniknąć wydawania fortuny na sprzęt, a jednocześnie korzystać z precyzyjnego urządzenia o niezawodnej akustyce.
Należy też pamiętać, że samodzielne osłuchiwanie nie zastępuje konsultacji medycznej. Dlatego przy jakichkolwiek wątpliwościach lub niepokojących objawach warto udać się do lekarza.
