Dzieci mogą nie wiedzieć, że widzą źle. Mogą nie zdawać sobie sprawy, że można widzieć lepiej, wyraźniej. Zwłaszcza jeśli pogorszenie widzenia występuje w obu oczach. To dorośli powinni zadbać o wzrok dzieci. Istnieje wiele objawów, które mogą wskazywać na występowanie zaburzeń widzenia u dzieci.
Objawy pogorszenia wzroku u dzieci
- mrużenie oczu
- przybliżanie się do telewizora, książki
- przechylanie głowy
- zamykanie jednego oka
- potykanie się, wpadanie na meble
- unikanie czynności w bliskiej odległości (np. czytania, pisania)
- problem ze skupieniem uwagi podczas czytania
- problemy z oceną odległości, łapaniem piłki
- bóle głowy
- częste łzawienie oczu
- tarcie i uciskanie gałek ocznych (zwłaszcza u niemowląt)
- brak zainteresowania zabawkami i innymi przedmiotami w polu widzenia (u niemowląt i mniejszych dzieci)
Niepokojącym objawem jest także zez, który może świadczyć o występowaniu wady wzroku u dziecka. Natomiast zez u dziecka, który pojawił się nagle może być wywołany przez siatkówczaka (czyli nowotwór gałki ocznej) czy zmiany neurologiczne. Nie należy bagatelizować uciekania oka u dziecka starszego niż 3-4 miesiące życia, nawet jeśli pojawia się sporadycznie. Jeśli zauważysz u swojego dziecka zeza, koniecznie zabierz je na badanie wzroku.
Znaczenie regularnych badań wzroku
Nawet jeśli nie zauważyłeś wspomnianych powyżej objawów u swojego dziecka, warto regularnie wykonywać badania wzroku u okulisty i optometrysty. Przesiewowe badania wzroku u pielęgniarki w szkole lub w ramach bilansu zdrowia dziecka często są niewystarczające w wykryciu wady wzroku u dzieci. Dlaczego regularne badania wzroku dziecka są ważne? Poza wykryciem wady wzroku, mogą dać informację o działaniu innych funkcji wzrokowych (np. akomodacji, ruchów oczu) oraz sprawdzić występowanie chorób oczu. Do najgroźniejszych chorób oczu występujących u małych dzieci należą siatkówczak, zaćma, jaskra lub retinopatia wcześniacza (u wcześniaków). Zaleca się wykonywanie badań wzroku w pierwszym roku życia (ok. 4-6 miesiąca życia), potem ok. 2-3 roku życia i przed pójściem do szkoły. Wykrycie zaburzeń widzenia przed pójściem do szkoły, umożliwia podjęcie odpowiednich działań (noszenie korekcji, usprawnienie widzenia), aby dziecko było gotowe do nauki czytania i pisania. Kolejne badania wzroku powinny być wykonywane co roku bądź częściej, zależnie od zaleceń specjalisty lub pojawiających się dolegliwości wzrokowych.
Wady wzroku u dzieci
W pierwszych latach życia zachodzi dynamiczny rozwój widzenia dziecka. Wada wzroku u dzieci czy występowanie chorób oczu, np. zaćmy, mogą ten rozwój zaburzyć i skutkować m.in. niedowidzeniem. Dlatego warto kontrolować stan narządu wzroku dziecka. Krótkowzroczność to wada wzroku, w której osłabione jest widzenie na dalekie odległości. Może objawiać się mrużeniem oczu i przybliżaniem się do obserwowanych przedmiotów, np. ekranu komputera. Rozwojowi krótkowzroczności u dzieci sprzyja dużo czynności wykonywanych w bliskiej odległości i mało czasu spędzanego na zewnątrz w naturalnym oświetleniu. Inną wadą wzroku jest nadwzroczność, która u dzieci może pozostać niezauważona, dzięki zdolności oka do kompensacji wady. Jednak może ona powodować dolegliwości takie jak częste bóle głowy czy trudności w skupieniu się podczas czytania. Astygmatyzm także często występuje u dzieci i pogarsza widzenie na różne odległości.
Negatywne skutki braku odpowiedniej korekcji wady wzroku
Brak właściwej korekcji wzroku potrafi utrudnić codzienne funkcjonowanie dziecka, np. dziecko z krótkowzrocznością ma trudności z wyraźnym widzeniem piłki na lekcji wychowania fizycznego lub tego, co znajduje się na tablicy.
Poza gorszym funkcjonowaniem brak korekcji wady wzroku u dziecka negatywnie wpływa na dalszy rozwój widzenia, może skutkować niedowidzeniem (czyli trwałym obniżeniem ostrości wzroku w danym oku, mimo braku zaburzeń w budowie oka) czy powodować zeza.
Kolejnym skutkiem braku lub niepełnej korekcji wady wzroku może być zwiększanie się krótkowzroczności. Wiąże się to z coraz gorszym widzeniem, a zatem również z koniecznością częstej wymiany soczewek w okularach, a także, w przypadku wysokiej krótkowzroczności, może prowadzić do wystąpienia groźnych schorzeń okulistycznych, np. odwarstwienia siatkówki.
Jak przygotować dziecko na badanie wzroku?
Na badanie wzroku warto zabrać dokumentację medyczną tzn. książeczkę zdrowia dziecka, informację o chorobach przewlekłych i przyjmowanych lekach. Można powiedzieć dziecku jak badanie będzie przebiegać – specjalista wykona komputerowe badanie wzroku za pomocą specjalnego urządzenia, poprosi dziecko o odczytywanie obrazków lub liter z tablicy, a także „świecąc w oko” zajrzy do wnętrza oka, sprawdzając jego zdrowie. Nieprzyjemnym dla dziecka elementem badania okulistycznego może być podanie do oczu kropli rozszerzających źrenice. Jednak jest to konieczne, aby okulista mógł obejrzeć dno oka i sprawdzić pełną wadę wzroku dziecka.
