Chcąc redukować liczbę zakażeń szpitalnych poprzez promowanie higieny rąk na wszystkich poziomach ochrony zdrowia, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ustanowiła w 2005 roku 5 maja Światowym Dniem Higieny Rąk. Do programu przystąpiło 170 krajów, w tym Polska. Jak co roku w akcję włączą się przedstawiciele medyczni Schulke Polska, by przeprowadzić szkolenia w 400 placówkach medycznych. Każdy z nich posiada specjalny certyfikat WHO w zakresie szkoleń z dziedziny higieny rąk.
Właściwa higiena rąk stanowi podstawowy element prewencyjny w zakresie profilaktyki zakażeń – chroni pacjentów, ale także personel placówek medycznych. Higiena rąk to zespół czynności, na które składają się:
dezynfekcja, mycie, pielęgnacja i stosowanie rękawic. Kluczowym elementem higieny rąk jest dezynfekcja, ponieważ w największym stopniu redukuje miano patogenów. Niektóre doniesienia naukowe są jednak niepokojące. Wskazują na spadek poziomu przestrzegania zasad dezynfekcji rąk po pandemii COVID-19. .
****
W latach 2021 i 2022 zużycie preparatów do dezynfekcji rąk w oddziałach intensywniej opieki medycznej zmniejszyło się w porównaniu z rokiem 2020 odpowiednio o 11% i 18%. Jednocześnie na pozostałych oddziałach – zużycie preparatów do dezynfekcji rąk wróciło niestety do poziomu sprzed pandemii.
Jolanta Korczyńska – Prezes Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Epidemiologicznych określa dezynfekcję rąk w obszarze medycznym mianem ścian nośnej profilaktyki zakażeń w ochronie zdrowia i jednoznacznie wskazuje, że redukcja ryzyka zakażeń szpitalnych będzie zawsze w konieczny sposób pochodną poziomu compliance w zakresie higieny rąk.
W wywiadzie na LinkedIn dr n. med. Mirosława Malara prezes Europejskiego Stowarzyszenia Epidemiologii i Higieny, ekspert Kolacji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali podkreśla wagę dezynfekcji w profilaktyce zakażeń i wskazuje ją jako główny cel na ten rok dla Stowarzyszenia (https://www.linkedin.com/pulse/czy-standardy-akredytacyjne-w-szpitalach-5dd3f/)
„Podstawowym celem naszej działalności jest upowszechnianie wiedzy na temat profilaktyki zakażeń. Chcemy podkreślać ważność higieny, aseptyki w dziedzinach, w których udziela się świadczeń związanych np. z przerwaniem ciągłości skóry i niosą ze sobą duże niebezpieczeństwo dla zdrowia. Chcemy wypracowywać nowe standardy pracy, opierając się na doświadczeniach europejskich. Identyfikując się z działaniami Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali, podejmiemy działania, które pomogą wdrożyć placówkom medycznym wypracowane przez Koalicję rozwiązania na rzecz podniesienia bezpieczeństwa pacjentów w polskich szpitalach.”
Izabela Guziak prezes Schulke Polska, Czechy, Słowacja dodaje:
„Wyzwaniem współczesnej medycyny jest rosnąca oporność na antybiotyki. Mówi o tym od lat WHO, pisze o tym w swoim wywiadzie dr n. med. Mirosława Malara oraz podkreśla to Natalia Hatalska CEO infuture.institute w swojej mapie trendów z 2024: ” Z powodu lekooporności mikroorganizmów już dziś na świecie umiera rocznie blisko milion ludzi. Nie dotyczy to tylko krajów rozwijających się, ale także Europy i USA. Notuje się coraz więcej przypadków zachorowań na lekooporną gruźlicę, kiłę i rzeżączkę oraz zakażenia bakteriami E. Coli. Z danych ONZ wynika, że liczba osób umierających na skutek lekooporności bakterii może wzrosnąć nawet do dziesięciu milionów w 2050 roku.” W obliczu tego wyzwania waga właściwej higieny rąk staje się kluczowa jeśli chodzi o profilaktykę zakażeń i stąd zaangażowanie Schulke – lidera w obszarze higieny w edukację na ten temat. Ostatnio obserwujemy stosowanie rękawic jako dominującą tendencję wśród profesjonalnych pracowników ochrony zdrowia. Przekłada się na nieprzestrzeganie zasad dezynfekcji. Tymczasem używanie rękawic nigdy nie zwalnia z obowiązku dezynfekowania rąk. Każda procedura wymaga bowiem dezynfekcji rąk, ale nie każda wymaga użycia rękawic. Co ważne używanie rękawic wyłącznie w sytuacjach, które tego wymagają, pomaga ograniczyć ilość odpadów medycznych”
Właściwa higiena rak dotyczy oczywiście nie tylko lekarzy i personelu medycznego, ale i pacjentów. Tymczasem według statystyk co 8 Polak nie myje rąk przed jedzeniem, a połowa mężczyzn i co 4 kobieta, nie robią tego po wyjściu z toalety!
*****
Co gorsza Ci, którzy myją ręce często robią to nieprawidłowo. Mycie rąk powinno bowiem trwać minimum 30 sekund i być wykonywane przy pomocy ciepłej wody oraz mydła. Należy pamiętać o myciu kciuka, przestrzeni pomiędzy palcami, wierzchu dłoni i nadgarstków.
A jak często myć ręce? Im częściej tym lepiej! Koniecznie:
-
Po powrocie do domu, zakupach, dotykaniu poręczy i klamek w komunikacji miejskiej
-
Po kontakcie z pieniędzmi
-
Przed dotykaniem i przygotowywaniem jedzenia
-
Po skorzystaniu z toalety
-
Po porządkach, np. praniu brudnych rzeczy albo wyniesieniu śmieci
- Po zabawach ze zwierzakiem i dotykaniem jego zabawek, miski lub kuwety
-
Po kichaniu, kasłaniu i ziewaniu skutkującym zasłanianiem ust i nosa
* Suetens et al, 2018, Euro Surveill.
** KRINKO, 2016, Händehygiene in Einrichtungen des Gesundheitswesens
*** https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7094481/
**** HAND-KISS, https://www.nrz-hygiene.de/KISS-Modul/anleitungen/KISS/HAND
*****https://www.gov.pl/web/psse-chelmno/5-maja-2022—swiatowy-dzien-higieny-rak—zjednoczmy-sie-dla-bezpieczenstwa-myjmy-rece
