1. Termin wakacji: inny kalendarz, inne realia
W Chinach rok szkolny zaczyna się we wrześniu i kończy w lipcu – podobnie jak w Europie. Jednak długość wakacji letnich dla uczniów i studentów jest zazwyczaj dłuższa niż np. w Polsce. Chińskie wakacje letnie trwają około dwóch miesięcy, często od połowy lipca do końca sierpnia, choć terminy mogą się nieco różnić w zależności od regionu i poziomu edukacji.
Dla studentów uniwersytetów wakacje mogą trwać nawet od końca czerwca do początku września, czyli około 10 tygodni. Dla uczniów szkół podstawowych i średnich przerwa trwa zazwyczaj około 8 tygodni.
2. Nauka w wakacje – presja i korepetycje
W przeciwieństwie do wielu europejskich krajów, gdzie wakacje to czas pełnego odpoczynku, w Chinach uczniowie często kontynuują naukę. Nie chodzi tu o formalne lekcje w szkole (choć w niektórych placówkach organizowane są zajęcia dodatkowe), ale o ogromną skalę korepetycji i kursów prywatnych.
Chińska edukacja słynie z wysokiego poziomu presji i konkurencyjności. Rodzice – chcąc zapewnić dzieciom lepszy start – inwestują ogromne środki w szkoły letnie, zajęcia wyrównawcze, lekcje angielskiego, zajęcia z matematyki, robotyki czy gry na instrumentach. To nie tylko sposób na rozwój, ale i próba nadgonienia materiału lub przygotowania się do kluczowych egzaminów, np. gaokao – egzaminu wstępnego na studia.
W 2021 roku chiński rząd wprowadził jednak reformę zwaną „podwójnym obniżeniem” (Double Reduction Policy), mającą na celu ograniczenie prywatnych korepetycji i presji edukacyjnej. Choć zmiany są wdrażane stopniowo, wielu rodziców wciąż organizuje dzieciom edukacyjne wakacje w mniej formalnej formie – np. prywatnych grup naukowych.
3. Wakacje rodzinne – mniej spontaniczne niż w Europie
W Chinach tradycyjne rodzinne wakacje nie są tak powszechne jak w Europie, głównie z powodu krótkich urlopów pracowniczych. Większość dorosłych Chińczyków nie ma długiego, kilkutygodniowego urlopu latem, a typowy pracownik może liczyć na 5 do 15 dni urlopu rocznie, w zależności od stażu pracy.
Z tego powodu wielu rodziców nie może pozwolić sobie na długie rodzinne wyjazdy. Zamiast tego dzieci często wyjeżdżają same – na obozy językowe, kolonie edukacyjne lub do dziadków mieszkających na wsi. Tradycja „powrotów na wieś” w czasie wakacji jest wciąż żywa – to tam dzieci mają okazję pobyć bliżej natury i spędzić czas z rodziną, zwłaszcza w mniej zamożnych regionach.
4. Turystyka wewnętrzna: wielkie migracje w sierpniu
Mimo ograniczeń urlopowych, Chińczycy intensywnie podróżują – choć często są to wyjazdy weekendowe lub na kilka dni. Szczyt sezonu wakacyjnego przypada na sierpień, kiedy wielu rodziców próbuje zgrać swoje dni wolne z przerwą szkolną dzieci. Wówczas najpopularniejsze miejsca turystyczne – jak Zakazane Miasto w Pekinie, Góry Huangshan, Xi’an z terakotową armią, czy rejon Guilin – przeżywają prawdziwe oblężenie.
Wielką popularnością cieszą się też wyjazdy do parków rozrywki, jak Disneyland w Szanghaju czy Ocean Park w Hongkongu. Dla wielu rodzin są to jedyne większe podróże w roku, więc planowane są z dużym wyprzedzeniem.
Warto dodać, że z powodu dużej liczby ludności i ograniczonej infrastruktury, wakacyjna turystyka w Chinach może być mniej komfortowa niż w Europie – długie kolejki, tłok i wysokie ceny w sezonie to norma.
5. Inne podejście do relaksu
Europejskie wakacje często kojarzą się z leżeniem na plaży, grillowaniem, relaksem na łonie natury czy zwiedzaniem miast. W Chinach takie podejście do wypoczynku nie zawsze jest dominujące. Duży nacisk kładzie się na „pożyteczne spędzanie czasu” – rodzice często oczekują, że dzieci wakacje „dobrze wykorzystają”, czyli nauczą się czegoś nowego.
Oczywiście są też dzieci, które spędzają czas grając w gry komputerowe, oglądając seriale i korzystając z aplikacji społecznościowych, ale wielu rodziców ogranicza im ten czas, w trosce o rozwój i wyniki w nauce.
6. Wakacje studentów – podróże i staże
Studenci chińscy mają latem nieco więcej swobody – wielu z nich podejmuje staże zawodowe lub uczestniczy w programach wolontariatu. Część wyjeżdża za granicę – na kursy językowe, wymiany studenckie lub praktyki.
Jednocześnie rozwija się moda na backpacking – młodzi Chińczycy coraz chętniej podróżują samodzielnie lub w grupach po kraju, odwiedzając mniej oczywiste regiony, jak Tybet, Xinjiang czy południowe prowincje Yunnan i Guizhou. Część z nich dokumentuje swoje podróże w mediach społecznościowych (np. na platformie Xiaohongshu), tworząc nową kulturę młodych podróżników.
7. Klimat i bezpieczeństwo
Lato w Chinach jest zazwyczaj upalne i wilgotne, szczególnie w południowych regionach kraju. Temperatury nierzadko przekraczają 35°C, a w dużych miastach, takich jak Szanghaj czy Kanton, pojawiają się fale upałów i wysokie zanieczyszczenie powietrza. To ogranicza możliwości aktywnego spędzania czasu na zewnątrz, zwłaszcza w południe.
Dodatkowo, okres letni to pora deszczowa w wielu częściach Chin. W regionach górskich i w pobliżu rzek występują podtopienia i osunięcia ziemi, co ma wpływ na planowanie wycieczek.
8. Wakacje w cieniu egzaminów
Wielu uczniów kończących szkołę średnią lub gimnazjum nie ma prawdziwych wakacji. Po egzaminach końcowych część z nich od razu przystępuje do intensywnych przygotowań do nowego etapu edukacji, np. szkoły średniej lub studiów.
Dla innych wakacje to czas czekania na wyniki egzaminów i procesy rekrutacyjne – nierzadko stresujące i decydujące o dalszej ścieżce życia.
Podsumowanie
Choć lato w Chinach – podobnie jak w Europie – jest czasem przerwy od szkoły, to sposób jego przeżywania znacząco różni się od tego, co znamy z naszego kręgu kulturowego. Dłuższe wakacje uczniów i studentów nie zawsze oznaczają wypoczynek – często są wypełnione nauką, kursami i przygotowaniami do egzaminów. Z kolei dorośli Chińczycy mają bardzo ograniczony urlop, co wpływa na możliwości wspólnych wyjazdów.
To wszystko sprawia, że wakacje letnie w Chinach są nie tylko inne, ale też pełne kontrastów – między odpoczynkiem a obowiązkiem, nowoczesnością a tradycją. To czas, który – choć krótki – ma ogromne znaczenie dla przyszłości wielu chińskich rodzin.
