Report Card 18: Child Poverty in the Midst of Wealth to najnowszy z serii raportów dotyczących dobrostanu dzieci w krajach OECD i UE. Przedstawia on najbardziej aktualny, porównywalny obraz ubóstwa dotykającego dzieci w tym regionie oraz analizuje politykę rządów w zakresie wsparcia dochodów rodzin z dziećmi. Wynika z niego, że pomimo ogólnego spadku ubóstwa w 40 krajach o prawie 8 proc. w latach 2014-2021, nadal ponad 69 mln dzieci żyło w gospodarstwach domowych zarabiających mniej niż 60 proc. średniego dochodu krajowego.
Dokument pokazuje również, że kraje o podobnym poziomie dochodu narodowego, takie jak Słowenia i Hiszpania, osiągają różne wskazania ubóstwa– dotyczy ono odpowiednio 10 i 28 proc. dzieci. Należy też zwrócić uwagę na ogromne nierówności w zakresie zagrożenia ubóstwem: dzieci żyjące w rodzinach niepełnych są na nie narażone ponad trzykrotnie bardziej. Ponadprzeciętnie podatni na ten problem są także najmłodsi z niepełnosprawnościami i pochodzący z mniejszości etnicznych czy rasowych.
Konsekwencje ubóstwa mogą trwać przez całe życie, a dzieci, które go doświadczają, mają mniejsze szanse na ukończenie szkoły i zarabiają mniej w dorosłym życiu. Raport UNICEF pokazuje jednak, że poprawa sytuacji jest możliwa i że w latach 2014-2021 Polska bardzo dobrze sobie w tym zakresie radziła. W danych statystycznych i innych raportach widać jednak, że jeszcze w 2022 r. ten pozytywny trend uległ gwałtownemu odwróceniu – mówi Renata Bem, Dyrektor Generalna UNICEF Polska.
Istotne jest więc, żebyśmy planując politykę społeczną na szczeblu krajowym i lokalnym oraz przyjmując konkretne programy walki z wieloma wymiarami ubóstwa dokładali wszelkich starań, aby problemowi ubóstwa dzieci zapobiegać – podkreśla.
Rosnące wskaźniki ubóstwa dzieci są oczywiście niepokojące i potwierdzają wstępne obawy o to, że inflacja w połączeniu z brakiem waloryzacji zasiłków rodzinnych i świadczenia wychowawczego przyczyniły się do wzrostu deprywacji materialnej i społecznej oraz ubóstwa skrajnego dzieci. Sytuacja w 2023 r. może być podobna do tej w roku wcześniejszym. Będzie to więc drugi rok pogarszania się kondycji rodzin z dziećmi, a tym samym i dzieci – mówi dr hab. Ryszard Szarfenberg, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego.
Polityka społeczna wobec dzieci powinna być oparta na zapisach sformułowanych w Konwencji Praw Dziecka. Ochrona socjalna jest tylko jednym z tych praw. Innymi słowy ubóstwo dochodowe powinno się zmniejszać, ale równocześnie powinny się zwiększać dostęp i jakość usług ważnych dla rozwoju dzieci – dodaje.
- Rozszerzyć ochronę socjalną dla dzieci, w tym dostęp do świadczeń na dzieci i świadczeń rodzinnych w celu uzupełnienia dochodów rodzinnych gospodarstw domowych.
- Zapewnić wszystkim dzieciom dostęp do wysokiej jakości podstawowych usług, takich jak opieka i bezpłatna edukacja, które są niezbędne dla ich dobrobytu.
- Stworzyć odpowiednio wynagradzane miejsca pracy, oferujące politykę przyjazną rodzinie, taką jak płatny urlop rodzicielski, aby wspierać rodziców i opiekunów w godzeniu pracy i obowiązków opiekuńczych.
- Zapewnić odpowiednie sposoby postępowania, dostosowane do szczególnych potrzeb grup mniejszościowych i jednoosobowych gospodarstw domowych w celu ułatwienia dostępu do ochrony socjalnej, kluczowych usług i godnej pracy oraz zmniejszenia nierówności.
