Nowotwory u dzieci wciąż stanowią temat, który jest mało znany dla większości społeczeństwa. Co roku rozpoznawanych jest nawet 1200 nowych przypadków, co oznacza, że jedno na 600 dzieci otrzyma diagnozę choroby onkologicznej[1]. Dają one zupełnie inne objawy niż te rozpoznawane u dorosłych, rozwijają się też znacznie szybciej. Jak tłumaczy prof. Anna Raciborska, Kierownik Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka – w zależności od rodzaju nowotworu tempo jego rozwoju może się różnić, jednak zazwyczaj u dzieci komórki chorobowe namnażają się znacznie szybciej niż u osób dorosłych. W związku z tym, w momencie diagnozy często okazuje się, że choroba jest już w zaawansowanym stadium. Dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie jej objawów.
Na co należy zwrócić uwagę?
Wczesne diagnozowanie nowotworów u dzieci może być trudne, ponieważ objawy kliniczne są bardzo różnorodne i zależą głównie od rodzaju, umiejscowienia, stopnia zaawansowania i tempa wzrostu nowotworu. Początek choroby bywa niecharakterystyczny lub bardzo dyskretny, ponadto jej symptomy często mylone są z innymi, bardziej prozaicznymi dolegliwościami wieku dziecięcego. Ponadto z badania[2] przeprowadzonego przez ABR SESTA i SYNO Poland na zlecenie Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka wynika, że aż 20% dorosłych Polaków nie potrafi wymienić żadnego objawu mogącego świadczyć o chorobie onkologicznej u dzieci, a aż 59% deklaruje, że nie posiada wystarczającej wiedzy na temat nowotworów dziecięcych, z czego aż 13% respondentów przyznaje się do całkowitego braku informacji w tym zakresie.
Jakie symptomy powinny zwrócić uwagę opiekunów dzieci i lekarzy pierwszego kontaktu? – Są objawy, które warto skonsultować z lekarzem, szczególnie jeśli utrzymują się dłuższy czas. Należą do nich m.in. nieuzasadniona utrata wagi, długotrwała gorączka bez wyraźnej przyczyny czy ból, który nie ustępuje po odpoczynku, nasila się w nocy i powoduje trudności w wykonywaniu codziennych czynności. Innymi symptomami, które powinny wzbudzić naszą czujność, są różnego rodzaju obrzęki, zwłaszcza w okolicach brzucha lub kończyn, które mogą wskazywać na obecność guza, problemy z oddawaniem moczu lub stolca, czy nieustępujące objawy infekcji, np. wyciek z ucha lub uporczywy kaszel – wyjaśnia prof. Anna Raciborska, Kierownik Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka.
Polacy chcą wiedzieć więcej o chorobach nowotworowych u dzieci
Najczęściej występujące u dzieci choroby onkologiczne to białaczki, nowotwory układu krwiotwórczego czy guzy mózgu. Nowotwory lite, jak m.in. neuroblastoma i mięsaki również zajmują wysoką pozycję w skali zachorowań wśród dzieci, jednak w badaniu społecznym w pytaniu o częstotliwość ich występowania te rodzaje nowotworów zostały wskazane jedynie przez odpowiednio 9% i 10% ankietowanych. Wskazuje to na niewystarczającą świadomość społeczną dotyczącą tego rodzaju chorób. Co istotne, w tym samym badaniu aż 65% respondentów zadeklarowało, że chciałaby wiedzieć więcej na temat nowotworów dziecięcych, w tym 23% wyraźnie deklaruje chęć pogłębienia swojej wiedzy. Warto podkreślić, że badani, którzy posiadają jakiekolwiek informacje na ten temat, są również bardziej skłonni do zgłębiania wiedzy niż ci, którzy praktycznie w ogóle nie orientują się w tym temacie.
Kampania społeczna (P)okaż serce
Mając na uwadze wciąż niską wiedzę społeczeństwa na temat nowotworów dziecięcych, a także zainteresowanie Polaków tą kwestią, Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka przygotowała drugą edycję kampanii społeczno-edukacyjnej (P)okaż serce. Jej celem jest zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej chorób onkologicznych u dzieci i wagi ich wczesnej wykrywalności, a także okazanie wsparcia dzieciom i młodzieży z nowotworami. Akcję promuje spot ukazujący temat z perspektywy dzieci z doświadczeniami choroby nowotworowej, w których początkowo budziła strach. Film można zobaczyć w internecie oraz w social mediach. Powstała również strona internetowa www.pokazserce.pl, na której wszyscy zainteresowani mogą znaleźć rzetelne i aktualne informacje dotyczące nowotworów dziecięcych, wsparcia dzieci oraz ich najbliższych w tym trudnym czasie czy adresy ośrodków leczenia. Ponadto działania związane z kampanią będą prowadzone w mediach społecznościowych, a dołączyć do akcji może każdy zainteresowany. Jak to zrobić? Wystarczy dodać zdjęcie dłoni złożonych w symbol serca na swój profil, opatrzyć hasztagami #pokazserce #onkoimid i zaprosić do dołączenia do akcji przynajmniej jedną osobę.
– Choroba zawsze przychodzi nie w porę, przewraca do góry nogami świat zarówno dziecka jak i wszystkich jego najbliższych. Rodzice nie zawsze wiedzą od czego zacząć, jak wspierać pociechę w tym trudnym momencie lub gdzie szukać pomocy. Właśnie dlatego startujemy z drugą edycją kampanii (P)okaż serce, która ma na celu budowanie świadomości społecznej na temat chorób onkologicznych u dzieci, wagi ich wczesnej wykrywalności oraz wsparcie pacjentów i ich rodziny. Liczymy, że tegoroczna akcja zwróci uwagę odbiorców na ten problem i zmotywuje ich do zgłębienia tematu. Zachęcamy wszystkich do dołączenia do akcji, jeden prosty gest może wpłynąć na zdrowie wielu dzieci. Nie bądźcie obojętni, pokażcie serce – mówi Joanna Pruban, psychoonkolog z Instytutu Matki i Dziecka.
Dr hab. n. med., prof. IMiD Anna Raciborska
Specjalistka pediatrii, onkologii i hematologii dziecięcej. Jest absolwentką II Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie (obecnie Warszawski Uniwersytet Medyczny), a także absolwentką wydziału Rehabilitacji Ruchowej Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Od 2003 jest związana z Instytutem Matki i Dziecka w Warszawie, gdzie od 2017 pełni funkcję kierownika Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej, a także członka Rady Naukowej IMiD. Jednym z głównych celów jej pracy zawodowej jest poprawa wyników leczenia pierwotnych nowotworów kości oraz chorób z kręgu histiocytoz. Anna Raciborska jest otwartą i łamiącą stereotypy lekarką, a onkologia dziecięca jest jej pasją. W swojej pracy łączy doświadczenie dynamicznej i rzeczowej specjalistki z empatią kobiety i matki.
